Zeytin Budama Sayfası

Yaprak ve Kök Oranı
Kök hacmi ile yaprak miktarı arasında çok sıkı bir ilişki mevcuttur, Bu iki organ arasında var olan ve yaprak/kök şeklinde ifade edilen bu oranın mümkün olduğu kadar yüksek düzeyde tutulması gerekir. Nitekim budamayla ince dalcıkların çok fazla kesilmesi halinde yaprak/kök oranının şiddetle düştüğü, kök sisteminin zayıfladığı, ağacın yeterli düzeyde beslenemediği ve ağacın zayıflayarak verimden düştüğü görülmüştür. Budamalarla yaprak/odun veya yaprak/kök oranlarının tamamen bozulması halinde ağaç bu oranlarını yeniden dengelemek zorunda kalır. Nitekim bu oranlar bozulunca verim düşer, çünkü ağaç budama öncesindeki taç hacmine ulaşıncaya kadar, su ve besin maddeleri kuvvetini yeni sürgünlerin gelişimine harcar.

Gerek ince gerekse kalın dallarda kesimler iki şekilde yapılabilir:
Seyreltme; Kesilen dala yakın olan dalların aydınlanmasını, dolayısıyla daha iyi beslenerek yan dal gelişimini (lateral), çiçek ve sonuçta meyve oluşumunun (Budama Kesim resmi Altta)

Zeytin Budama Seyreltme

Genellikle uç alma dalların kuvvetini azaltır. Bu şekilde budama ancak alt kısımdaki dallara gölge yaparak dökümüne yol açan dalların aşırı uzamasını önlemek üzere tavsiye edilir.

Zeytin Budama Uç Alma

Aşağıdaki şekilde A ile gösterilen ve ağacın doğal eğilimine uygun olarak tacın küre şeklinde ve çok sık olması, ışığın iyi kullanılmasına engel olur. Oysaki B ile görülen ağaç, tacının güneşten yararlanan dış yüzeyinin genişliği ile meyve oluşumu arasında sıkı bir bağlantı mevcuttur.

Zeytin budaması genellikle hasattan sonra başlar. Yeşil sofralık zeytin çeşitlerinin budanması normal olarak kasım-aralıkta başlar. Ürünün yağlık olarak işleyen yörelerde ise budama şubat ve mart aylarında yapılır. Soğuk ve don zararlarının söz konusu olmadığı ılıman bölgelerde aralık ayından itibaren budama yapılabilir. İklimin soğuk olduğu bölgelerde budama daha geç, soğuk tehlikesinin geçtiği Mart-Nisan aylarında yapılır. Don ihtimalinin yüksek olduğu bölgelerde don tehlikesi tamamen geçtikten sonra budamaya başlanmalıdır.
Ağaca su yürüdüğü ve kabuğun odundan ayrıldığı zaman budamadan kaçınılmalıdır.
Sofralık çeşitlerde meyve seyreltmesi amacıyla yapılan budamalar meyvelerin daha iri olmasını sağlar.

Zeytin dal kanseri ile bulaşık zeytin ağaçlarına, yaz budamalarının tatbik edilmesi önerilir.
Yaz ayları kurak geçen bölgelerde belli bir sıcaklık derecesinde ve kuru havada, hastalık etmeninin bulaşması ve gelişmesi mümkün olmayacaktır.
Ayrıca budama aletlerinin % 5 lik sodyum hipoklorit eriği ve/veya %1 lik bordo bulamacıyla dezenfekte edilmesi gerekir. Budamayı takiben ağaçlar bakırlı preparatlarla ilaçlanmalıdır.

Zeytinde Dal Kanseri

ZEYTİN DAL KANSERİ HASTALIK BELİRTİSİ:
Bakteri, krem-yeşil renkteki canlı ur ve siğillerde bulunur. Ur ve siğiller bir taraftan da fazla ışık ve ısının tesiri ile koyu kahverengi, çatlamış ve tepesi çökük bir görünüm alır. Bu şekildeki ur ve siğillerde hastalığı yapan bakteri ölür ve hastalık yapamaz.
Yıllık sürgünlerde yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu açılan yara yerlerinde oluşan siğiller küçük, yuvarlak ve süngerimsidir. Hasat sırasında sırık vuruğu, dolu yarası ve budama hataları nedeniyle oluşan yaranın şekline göre, urların büyüklükleri de değişmektedir. Don çatlaklarında meydana gelen urlar ise çatlaklar boyunca dalı sarmış olarak görülür. Genç sürgünlerdeki yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu oluşan yaralarda siğiller meydana gelir ve dallar çıplak bir görünüm alır. kaiteli zeytinyağı

Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde genellikle budama iki yılda bir yapılır. Ancak yoğun girdi kullanılarak yapılan zeytin yetiştiriciliğinde her yıl hafif budamalar yapılarak ağacın gelişimi kontrol altında tutulabilir.
Şekil budaması
Mahsul budaması
Gençleştirme budaması
Tacın Tamamen Yenilenmesi (Tabladan Kabaklama)
Çeşit Değiştirme ile Birlikte Gençleştirme Budaması
Büyük Hacimli Ağaçların Gençleştirilmesi
Dipten Gençleştirme veya Yumrulu Kök Yardımıyla Yenileme
Dondan Zarar Görmüş Ağaçların Yenilenmesi

Şekil budamasının amacı; ağacın taç kısmı, ve tüm mahsuldar dönem içerisinde ürüne destek sağlayacak iskeleti veya çatıyı meydana getirmektir. Uygulanan dikim şekline bağlı olarak kuvvetli çatının oluşması, ilerde kültürel önlemlerin, özellikle hasadın kolay ve ekonomik bir şekilde yapılmasını sağlar ve elde edilecek ürünün kalitesini ve miktarını artırır.

Zeytin Ağacı Şekil Budaması 0505 122 94 94

İlk iki yıl geçtikten sonra ilk şekil budaması yapılmalıdır, fakat budama yinede hafif olmalıdır. Ağaç amaca uygun olarak 0.6-1 metre yükseklikteki gövdeden, 15-20 cm aralıklarla düzgün dağılım gösteren 3 dal bırakılarak şekillendirilmelidir. Çok yüksekten yapılan taçlandırma ileride ağacın verimliliğini azaltır

Zeytin Fidanında Şekil Budaması

Ağaçların yüksek yaprak/odun oranı göz önüne alınıp, bu verimlilik periyodu boyunca budama işlemi taç içerisindeki ışıklanmayı arttırmaya yönelik olmalıdır. Bu dönemde gerçekleştirilen budamalar ağacın verimli periyodunu maksimum oranda uzatmayı amaçlamaktadır. Bu safhanın sonunda ağaçlar gençleştirilecektir. Budayıcı daima ”odunu gölgede, yaprağı güneşte bırak” prensibini doğru olarak gerçekleştirmek üzere istenen budamanın hemen hemen tüm prensiplerini uygulamalıdır.

Mahsul Budaması Yapılmış Zeytin Ağacı

Budayıcının bilgisizliği yada dikkatsizliği nedeniyle ağaçların uygun taç hacmi aşıldığı taktirde, ciddi dengesizliklerin ortaya çıkması önlenemeyecektir. Yaprak/odun oranındaki hızlı ve kademeli bir düşüşe bağlı olarak, periyodisite artacak, bahçenin ortalama ürün miktarı azalacak, zeytin dane kalitesi ve yağ randımanı azalacak ve ekstrem durumlarda ağaçların hiç ürün vermemesi gibi durumlar ortaya çıkabilecektir.

Ağaçların optimum taç hacmi aşılmamalı. Ağacın üzerinde ağacın besleyebileceği, kuraklıktan etkilenmeyeceği kadar dal bırakılmalıdır. Mahsul budamasında yapılacak ayıklamaların; bitki özsuyunun büyük bir kısmını kullanma ve üzerinde bulundukları dala hakim olma eğilimi gösteren büyük oburları çıkarma ve ağacın iskeletini oluşturan odun kısmını gölgeleme amacıyla tacın iç kısmındaki daha az güçlü sürgünlerin bir kısmını muhafaza etme şeklinde yapılması gerekir. Aynı şekilde ilaçlama, toprak işleme gibi kültürel işlemlerde engelleyici fazla alçak dalların da çıkarılması uygundur.

Büyük Oburları Çıkarılmalı ve Daha Az Güçlü Sürgünler Bırakılmalı

Daha önceden belirtildiği gibi soğuk zararı olmayan bölgelerde hasattan sonra, soğuk zararı olabilecek bölgelerde soğuk tehlikesi geçtikten sonra budama yapılmalı, Çıkarılacak büyük dallarda yük alma yapılmalıdır. Yani büyük dallar ağırlıkları ile aşağıya düşüp ağaç gövdesine zarar vermesin diye, parça parça kesilmelidir.
Kesim yerlerine katran sürülmeli, güneşe maruz kalan gövde ve ana dallara zarar görmemesi için kireç badanası yapılmalıdır. Budama işlemi bittikten sonra ağaçlara bordo bulamacı veya bakırlı ilaçlar uygulanmalıdır.

Zeytin Gençleştirme Buradaması

Gençleştirme budamalarının ana dal seviyesinde kademeli olarak yapılması gerekir. Yeni çıkan sürgünlerin tam olarak ışık alması sağlanmalıdır. Bu şekilde ağaçlar tamamen gençleştirildikten sonra, zayıflama belirtileri gösteren dalları çıkararak ağacın tüm yaşam periyodu boyunca devam etmek gerekir.

Zeytin Gençleştirme Budaması

Gençleştirme Budaması Yapılmış Zeytin Ağacı

Şekil Budaması Yapılan Zeytin Bahçesi

Şekil Budaması Yapılmış Zeytin Ağacı Kesilen Yerlere Katran Sürülmeli

Zeytin Ağacı Tacının Yenilenmesi

Çeşit değişimi esnasında çoğu kez tacın tümünün uzaklaştırılması tavsiye edilmez. Çünkü üst aksamdan yoksun ağacın kök sistemindeki kuvvetli özsu faaliyetinin azalması nedeniyle fizyolojik bozulmalar görülür. Özsu çekimini sağlayacak ve aşılama ile elde edilen sürgünler, yeterince geliştikten sonra, çıkarılacak bir dalın nefes dalı olarak bırakılması yerinde olur.

Çok yüksek boylu ağaçlardan yeniden verimli ve karlı ürün elde etmek için yapılması gereken tek şey sert budamalarla ikinci ya da üçüncü çatallanma noktalarından ana dalların üst kısımlarını çıkarmak ve yatay dalları gerekiyorsa kısaltmakdır. Bu şekilde ağacın odun aksamı epeyce azaltılacak ve sonunda yaprak/odun oranı artacaktır. Gövde üzerinde veya dalların iç kısmında çıkan güçlü sürgünlerin ya da oburların zaman geçirilmeden çıkarılması gerekmektedir. Bunlar bitki özsu alımını kendi lehlerine çevirirler.

Dipten gençleştirilmiş bir zeytin ağacı. (Ancak eski gövdenin tamamı kesilmeyip bir kısmı toprak üstünde bırakıldığı için ağaç hastalık, zararlı ve çevre koşullarından zarar görebilir.)

Don zararı görmüş zeytin ağaçlarında budamanın zarar gören ve kuruyan bölgeleri tamamen ortaya çıkana kadar bekleyip, öncelikle dondan zarar görmüş zeytin ağaçlarında sürgünlerin temizlenmesine özen gösterilmelidir.